Centrum Interzijn: Een veilig toevluchtsoord

Door Cara van der Oord, Morning sunshine of the Heart

Een interview met onze Nederlands Broeder Phap Xa die sinds 2003 is ingetreden en momenteel in het EIAB leeft. Dit interview gaat over zijn zienswijze met betrekking tot een Centrum Interzijn in Nederland en Vlaanderen. Tijdens dit interview is Phap Xa in totaal met 4 nonnen en 2 monniken in Bodhgaya in India bij de plek waar de Boeddha zijn verlichting vond.

Lieve Phap Xa, wat zou voor jou de functie van een Centrum Interzijn kunnen zijn voor Nederland en Vlaanderen?

Als eerste denk ik aan een toevluchtsoord. Ik merk ook bij het antwoord bij deze vraag dat een Centrum Interzijn op verschillende manieren kan worden ingevuld. Zoals ik het zie wonen en leven daar mensen die dagelijks met elkaar oefenen. Dus om toevlucht te nemen en waar de beoefening een dagelijkse beoefening is. Zoals Thay het benoemde hoe belangrijk een Sangha is voor de beoefening. Ook gasten zijn welkom om toevlucht te kunnen nemen op een veilige plek waar je tot jezelf kan komen. Daar waar een Sangha lichaam is dat ons draagt. Zo werken alle centra tot op heden. Belangrijk om met elkaar in harmonie samen te leven. Ik denk dat het belangrijk is dat er mensen wonen die goed in de beoefening zitten in harmonie kunnen leven en draagkracht hebben om anderen te ontvangen.

Wat heeft het jou gebracht om in Plumvillage te gaan wonen?

Het leren samen te wonen en te delen. Maar ook over harmonie op verschillende vlakken. Een Slaapkamer delen meditatie en eetruimte die je met elkaar deelt. Dat vind ik een mooie oefening. Elkaar dragen in de beoefening. Het leren om regelmatig samen te komen je mening tot uitdrukking brengen en te komen tot beslissingen die breed worden gedragen. Wij mensen zijn sociale wezens evolutionair gezien. We hebben altijd in groepen geleefd we hebben een sociaal brein. Het is belangrijk om samen te zijn om er voor elkaar te kunnen zijn en dat we naar elkaar kunnen luisteren en dat er veiligheid is. Het heeft mij persoonlijk veel over mijzelf geleerd. Als je alleen woont word je weinig uitgedaagd. Op het moment dat je samen leeft leer je te delen en leer je dat de samenleving een spiegel is. Een beoefenaar heeft een Sangha nodig en ik zie steeds meer hoe belangrijk dat is. Die ondersteuning van elkaar hebben we nodig in het volgen van dezelfde aandachtsoefeningen.

Wie zouden er zo’n centrum kunnen leiden?

De sangha zou Het Centrum Interzijn kunnen leiden. De boeddha heeft geen leider aangewezen. De Sangha en de Darhma had hij al doorgegeven. Als Sangha deel je dezelfde beoefening en neem je als Sangha dezelfde beslissingen. Je hoeft niet altijd 1 leider te hebben. Er is een zekere vorm van hiërarchie. De mensen die langere in de beoefening zijn hebben over het algemeen een iets zwaardere stem. Consensus is met name belangrijk. De Sangha ogen zijn vele ogen. Als Sangha zie je veel meer. Iedereen wordt aangemoedigd om de mening te delen. Uiteindelijk willen we dat iedereen gelukkig is met de beslissing en actief bijdraagt. Vandaar dat we niet 1 leider hebben. In Plumvillage nemen de vol geordineerde monniken en nonnen met elkaar de beslissingen.

Heb je het idee dat voor een leken Centrum orde leden hier het voortouw in moeten nemen?

Orde leden hebben in ieder geval door de 14 aandachts oefeningen aan te nemen een sterk commitment aan de beoefening laten zien. Het aannemen is ook om Sangha op te bouwen maar ook een Sangha leider te zijn. Ik denk zeker dat het een aspiratie van ordeleden zou kunnen zijn. Ook om er voor mensen te zijn en te streven naar een Boddhisatva ideaal. Belangrijk is dat ze stevig in de beoefening staan om de beoefening uit te kunnen dragen.

Jullie Monastics hebben meer hiërarchie structuur en vorm wat duidelijkheid geeft. Voor een lekencentrum vind ik die lastiger neer te zetten.

Dat is ook wel een lastige. Een gevorderde beoefenaar kan ook een niet ordelid zijn. Het is niet zo zwart wit. Wel is dat ordeleden hun commitment heel kenbaar hebben gemaakt. Er zijn nog niet zoveel voorbeelden die ik weet voor een leken Sangha’s. Het is dus moeilijk te vergelijken voor mij.

We hebben wel contact met een lekencentrum in The UK “Being Peace”

Dat is mooi want dan zullen zij wel ervaring hebben hoe of het wel of niet werkt. Dat is goed om nog eens uit te vragen. Ik denk vooral dat het belangrijk is om een kerngroep te hebben die erg goed met elkaar kan samenwerken en die goed met elkaar kan delen en overweg kan. We zijn nu in India met 4 Zusters en 2 Broeders. Voor ons is het belangrijk bij het samenstellen van zo’n groep dat je met elkaar in harmonie kunt samen zijn. Daarbij is het ook belangrijk om mensen te hebben die goed voor zichzelf kunnen zorgen en goed in harmonie met anderen kunnen leven. Maar ook dat je iets kunt toevoegen en een toevlucht kunt zijn. Mensen met persoonlijke issues kunnen de hele groep beïnvloeden. Dit kost energie om dat te dragen daarom is het belangrijk dat iedereen van de kerngroep in de ruimte is om iets bij te kunnen dragen en niet om zelf ondersteund te hoeven worden. Thay heeft gezegd: Als je niet gelukkig bent in de gemeenschap dan ben je geen mentor en geef je geen dharmalezingen en krijg je geen taken. Je wordt dan bevrijd van heel veel taken. Een zekere volwassenheid om met je issues om te gaan is belangrijk ook om ze te zien als eigen verantwoordelijkheid.

Wat zouden de stappen kunnen zijn voor het realiseren van een Centrum Interzijn?

In ieder geval 1 ding waar ik veel vertrouwen in heb is geduld hebben. Je hoeft niet te wachten tot je een ruimte hebt. Je kunt nu al Sangha bouwen. Het proces is allang begonnen. Het organiseren van een dag in aandacht is een heel belangrijk begin. Op zo’n dag kun je visie delen met veel mensen. Belangrijk is ook dat mensen het gevoel hebben dat ze die visie kunnen ondersteunen dat ze iets bij kunnen dragen. Zo kan het een droom worden van vele mensen die zich erin herkennen. En inderdaad is het delen van de visie het delen van de droom zoveel mensen een beeld uit te willen laten maken. Het is niet zozeer de concrete beslissing die je samen maakt maar door goed te overleggen dat iedereen er achter slaat. Zo creëer je draagkracht.

Dus wat er eerst komt of wat er later komt ik denk dat vooral in harmonie met elkaar goed naar moet worden gekeken.

We zijn bijna aan het eind gekomen van het interview. Phap Xa heb jij nog iets belangrijks om te delen wat nog niet ter tafel is gekomen?

Een ding wat ik wel vaker heb gehoord is: Je hoeft niet meteen zo groot te beginnen.

Ook PlumVillage is klein begonnen en langzaamaan gegroeid. Wat ik ook wel van andere tradities heb gehoord is dat de visie soms heel groot is en ook groot wordt begonnen. De last kan dan ook heel groot worden. Mooi om te beginnen met iets waar je mee kunt groeien dat wat groot genoeg is wat je samen kunt dragen. Dus niet meteen groot beginnen. Het is makkelijker om wat kleiner te beginnen en rustig aan te groeien. Misschien zijn er mogelijkheden om het verder te laten groeien.

Mooi om het zo te kunnen zien. Dit geeft rust in het proces en ruimte voor mogelijkheden.

We zijn aan het einde gekomen van dit interview. Ik wil jou heel hartelijk bedanken. Ik denk dat we mooie concrete aanwijzingen hebben om op voort te kunnen bouwen. Een mooie tijd nog in Bodhgaya en India!